"Focused Thinking" và "Diffuse Thinking" - Nghĩ Sâu & Nghĩ Rộng
- Vietnam CareFor
- 26 thg 3
- 5 phút đọc
Trong quá trình học tập và làm việc, có những lúc chúng ta cảm thấy bế tắc và không thể tìm ra giải pháp dù đã suy nghĩ rất lâu. Câu trả lời cho vấn đề này có thể đến từ việc áp dụng hai chế độ tư duy quan trọng: Focused Thinking và Diffuse Thinking (Nghĩ Sâu và Nghĩ Rộng). Hai phương pháp này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách thức tư duy, mà còn là chìa khóa để tối ưu hóa khả năng học hỏi và giải quyết vấn đề.
Hãy cùng khám phá cách thức hoạt động của chúng và khi nào bạn nên sử dụng mỗi chế độ để đạt hiệu quả cao nhất.
Nghĩ Sâu (Focused Thinking) - Khi Cần Tập Trung Cao Độ
Nghĩ sâu (hay còn gọi là Focused Thinking) là chế độ tư duy khi chúng ta đặt toàn bộ sự chú ý vào một vấn đề cụ thể, một dữ liệu nhất định để giải quyết vấn đề đó. Trong chế độ này, bộ não của chúng ta được kích hoạt mạnh mẽ ở khu vực vỏ não trước trán (prefrontal cortex), nơi chịu trách nhiệm xử lý và điều phối các hoạt động tư duy logic và phân tích.
Đặc điểm của "nghĩ sâu"
Tập trung cao độ vào một vấn đề hoặc dữ liệu cụ thể: Khi bạn cần phân tích một vấn đề hoặc xử lý thông tin đã có sẵn, chế độ nghĩ sâu giúp bạn đi vào chi tiết, loại bỏ những yếu tố xao nhãng.
Hiệu quả trong việc thu thập thông tin và giải quyết vấn đề: Khi đã có đủ thông tin và dữ liệu, bạn có thể sử dụng chế độ này để giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và chính xác.
Tăng khả năng phân tích và giải quyết vấn đề đơn giản: Những vấn đề đã được phân tích kỹ lưỡng hoặc có đủ dữ liệu ban đầu sẽ dễ dàng được giải quyết khi bộ não của bạn tập trung vào một chủ đề duy nhất.
Khi nào nên sử dụng "nghĩ sâu"?
Học thông tin mới: Khi bạn cần tiếp thu kiến thức mới, chế độ nghĩ sâu giúp bạn tập trung vào việc ghi nhớ và hiểu sâu các khái niệm.
Giải quyết vấn đề đã có đủ dữ liệu: Khi bạn có đủ thông tin để giải quyết vấn đề, việc tập trung sẽ giúp bạn tìm ra phương án tối ưu nhất.
Phân tích các yếu tố và chi tiết: Khi cần phân tích các yếu tố chi tiết hoặc dữ liệu phức tạp để đưa ra quyết định, chế độ nghĩ sâu sẽ phát huy tác dụng tối đa.
Lợi ích của "nghĩ sâu"
Tăng khả năng giải quyết các vấn đề đơn giản và trực tiếp.
Giúp bạn tiếp thu và nắm bắt kiến thức mới một cách nhanh chóng.
Được kích hoạt trong các môi trường yên tĩnh, ít xao nhãng, nơi bạn có thể tập trung cao độ vào công việc của mình.
Nghĩ Rộng (Diffuse Thinking) - Khi Cần Sự Sáng Tạo Và Tư Duy Tự Do
Nghĩ rộng (Diffuse Thinking) là khi bộ não của chúng ta không tập trung vào một vấn đề cụ thể, mà thay vào đó cho phép tư duy tự do và linh hoạt. Chế độ này được kích hoạt khi bạn thư giãn, khi não bộ của bạn không bị giới hạn bởi một vấn đề cụ thể mà thay vào đó có thể kết nối các dữ liệu và ý tưởng từ nhiều nguồn khác nhau.
Đặc điểm của "nghĩ rộng"
Trạng thái thư giãn: Khi bạn để bộ não tự do suy nghĩ, không bị ràng buộc bởi bất kỳ vấn đề cụ thể nào, não bộ có thể tạo ra những kết nối mới giữa các ý tưởng và dữ liệu.
Kích hoạt nhiều phân khu của não bộ: Khi tư duy ở chế độ này, các tế bào thần kinh trong não bộ được kết nối với nhau mạnh mẽ hơn, giúp bạn tiếp cận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.
Tăng khả năng sáng tạo và tìm giải pháp mới: Nghĩ rộng rất hiệu quả khi bạn đang tìm kiếm một hướng đi mới, hoặc khi các giải pháp trước đó không còn khả thi.
Khi nào nên sử dụng "nghĩ rộng"?
Tìm giải pháp sáng tạo: Khi bạn cần một hướng đi mới hoặc giải pháp sáng tạo, chế độ nghĩ rộng sẽ giúp bạn nhìn nhận vấn đề từ những góc độ khác nhau.
Giải quyết các vấn đề phức tạp: Khi các vấn đề trở nên quá phức tạp và bạn không thể tìm ra giải pháp bằng cách suy nghĩ tập trung, việc chuyển sang chế độ nghĩ rộng sẽ giúp bạn tìm ra ý tưởng mới.
Kích thích tư duy sáng tạo: Nếu bạn đang bí ý tưởng hoặc cảm thấy bế tắc, chế độ nghĩ rộng sẽ giúp bạn khơi dậy sự sáng tạo và giải phóng bộ não khỏi sự căng thẳng.
Lợi ích của "nghĩ rộng"
Giúp bạn tiếp cận vấn đề từ những góc độ mới, mở rộng khả năng sáng tạo.
Tạo ra những ý tưởng độc đáo và giải pháp sáng tạo khi bạn gặp bế tắc.
Được kích hoạt khi bạn đang thư giãn hoặc làm những công việc nhẹ nhàng như lái xe, đi bộ, hoặc làm việc nhà.
Tại Sao Cả "Focused Thinking và Diffuse Thinking" Đều Quan Trọng?
Khi đối mặt với một vấn đề, không phải lúc nào bạn cũng chỉ cần tập trung sâu vào một giải pháp duy nhất. Chính vì vậy, "Nghĩ Sâu" và "Nghĩ Rộng" cần phải được kết hợp và luân phiên để giúp bạn đạt được kết quả tối ưu. Hãy tưởng tượng chúng giống như hai chế độ đèn trên xe:
Đèn "nghĩ sâu" giống như đèn pha, giúp bạn tập trung mạnh mẽ vào chi tiết và giải quyết các vấn đề đơn giản.
Đèn "nghĩ rộng" giống như đèn cos, giúp bạn mở rộng tầm nhìn và khám phá những hướng đi mới mẻ và sáng tạo.
Lời khuyên để sử dụng hiệu quả cả hai chế độ
Bạn cần luân phiên giữa hai chế độ này để tránh tình trạng đóng băng tư duy (khi bạn không thể nghĩ ra bất kỳ giải pháp nào).
Chế độ "nghĩ rộng" chỉ thực sự hiệu quả khi bạn đã thực hiện "nghĩ sâu" đầy đủ: Điều này có nghĩa là trước khi chuyển sang chế độ nghĩ rộng, bạn cần có đủ thông tin và dữ liệu từ chế độ nghĩ sâu để não bộ có thể kết nối các dữ liệu này một cách hiệu quả khi ở trạng thái thư giãn.
Kết Luận
Nghĩ sâu là chế độ khi bạn cần tập trung và phân tích vấn đề một cách chi tiết và logic.
Nghĩ rộng là chế độ khi bạn cần sự sáng tạo, khám phá các giải pháp mới và tư duy tự do.
Bằng cách hiểu rõ và áp dụng cả hai chế độ tư duy này, bạn sẽ có thể tối ưu hóa quá trình học tập, sáng tạo và giải quyết các vấn đề hiệu quả hơn. Khi kết hợp đúng cách, nghĩ sâu và nghĩ rộng sẽ giúp bạn giải quyết mọi vấn đề, từ những việc đơn giản đến những thử thách phức tạp, từ đó đưa bạn đến những giải pháp đột phá và sáng tạo.
NCS, Tiến sĩ Tâm lý lâm sàng Thi Phan
Commentaires